Halsema maakt excuses voor rol Amsterdam bij Jodenvervolging

Burgemeester Femke Halsema heeft excuses aangeboden voor de rol van de gemeente Amsterdam bij de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat deed ze donderdagavond in de Hollandsche Schouwburg tijdens Jom Hasjoa, de jaarlijkse herdenking van de Holocaust.

"De Amsterdamse overheid was, toen het erop aankwam, niet heldhaftig, niet vastberaden en niet barmhartig. En heeft haar Joodse inwoners gruwelijk in de steek gelaten. Namens het stadsbestuur bied ik hiervoor excuses aan", zo zei Halsema. "De geschiedenis kan niet ongedaan worden gemaakt. Het is onze plicht om de herinnering aan alle slachtoffers van de Sjoa levend te houden."

Tijdens de oorlog werkte de gemeente actief mee met de bezetter, zo zei Halsema in haar toespraak. Zo brachten gemeenteambtenaren in kaart op welke plekken Joodse Amsterdammers woonden, werkte de Amsterdamse gemeentepolitie mee aan deportaties van tienduizenden Joden en stelde de gemeente daar GVB-trams voor beschikbaar.

De burgemeester noemde het uitvoeren van een registratieplicht voor Joodse Amsterdammers een "onmisbare stap in het isoleren, vernederen, deporteren, ontmenselijken en vermoorden van 60.000 Amsterdamse Joden". Ook is volgens haar de onontkoombare conclusie dat de gemeente moreel heeft gefaald."

Nooit klonk er vanuit het stadhuis een helder 'nee!' tegen de bezetter. Diensten waren bereidwillig om de ene na de andere anti-Joodse maatregel te helpen uitvoeren. Stap voor stap werd het gemeentelijk apparaat onderdeel van de machinerie van het kwaad. Amsterdamse Joden die ternauwernood aan dat kwaad waren ontkomen, werden door hun stadsbestuur niet gekoesterd, maar kregen een trap na."

Twee weken geleden maakte Het Parool al bekend dat Halsema met formele excuses zou komen. Het oorlogsinstituut NIOD komt binnenkort met een onderzoek naar de rol van alle gemeentediensten die in de Tweede Wereldoorlog betrokken waren bij de uitsluiting en vervolging van Joodse Amsterdammers. Vorig jaar verscheen er al een rapport over de rol van het GVB in de oorlog.

Johan Derksen hoopt niet dat Femke Halsema de lijsttrekker van GroenLinks-PvdA wordt. Dat zei de besnorde analist eerder in Vandaag Inside. Bekijk het in de video bovenaan deze pagina.